Ik gebruik al langere tijd zo nu en dan kiemen. Naast dat ik het erg lekker vind, is het ook ontzettend gezond. Nu we erg met onze gezondheid bezig zijn, komen kiemen ook steeds meer voor, zelfs in supermarkten waar je voorheen enkel nog taugé kon kopen. Wat zijn kiemen precies? En hoe gezond zijn ze?
Wat zijn kiemen?
Kiemen zijn ook wel uitlopers van zaden. De spruiten ontstaan zodra zaden aan warmte en water worden blootgesteld. Deze spruiten bevinden zich in een pril stadium dat ligt tussen zaad en jonge plant. Dit is het meest vitale stadium. De benodigde voeding wordt nog uit het zaad gehaald en omgezet in zeer waardevolle voedingsstoffen, die voor mensen zeer gemakkelijk opneembaar zijn. Als dit stadium is gepasseerd, spreken we niet meer van kiemen, maar zullen zich er worteltjes gaan vormen die op zoek gaan naar externe voedingsbodem. Dit zijn dan al feitelijk jonge plantjes. Kiemen gaan al een zeer lange tijd terug in de tijd. Al lang geleden wist men dat kiemen grote gezondheidsvoordelen bezitten voor de mens.
In het jaar 3000 voor Chr. werden bonenscheuten bijvoorbeeld door Chinese geneesheren geroemd om hun voedingswaarden en medicinale eigenschappen. Ook werden vanwege het hoge gehalte aan vitamine C vroeger op langere scheepsreizen bonen meegenomen, om ze enkel alleen in water te laten ontkiemen. Het eten van ontkiemde bonen was een zeer effectief medicijn tegen de gevreesde scheurbuik. Ook waren gekiemde linzen tijdens de eerste wereldoorlog een zeer belangrijk deel van de menu’s van Britse en Indische soldaten. Dit werd vooral veel gegeten om eiwittekorten aan te vullen wegens het gebrek aan vlees. Vandaar dat vandaag de dag linzen ook nog zeer hoog worden aangeschreven ter vervanging van het stukje vlees. Kiemen kunnen een belangrijke rol spelen in het oplossen van het wereldvoedselprobleem. Met de hoeveelheid graan die nodig is om voor één persoon vlees te verkrijgen, kan brood verkregen worden voor zeven personen. Kiemen, verkregen door dezelfde hoeveelheid graan, kunnen maar liefst 20 personen voeden.
Zaden bestaat voornamelijk uit koolhydraten, eiwitten en vetten. Verder bestaan ze voor circa 10% uit water. De koolhydraten, voornamelijk in de vorm van zetmeel, worden tijdens het ontkiemen omgezet in enkelvoudige suikers. Dit zorgt ervoor dat de kiemen licht verteerbaar worden. De vetten in het zaad worden gebruikt als energiebron. De eiwitten vallen gedeeltelijk in hun bouwstenen uiteen, de zeer waardevolle aminozuren. Het vitaminegehalte, met name vitamine C, neemt enorm toe. En er zijn nog veel meer voordelen:
- Kiemen consumeren we op hun meest vitale moment, wat wil zeggen dat we kunnen profiteren van de hoogst haalbare voedingswaarde. Ze worden in hun geheel geconsumeerd zodat we ook optimaal profiteren van alles wat zich in de kiem bevindt. Met gewone groente snijden, hakken, en pureren we er lustig op los en verwijderen we ook vaak de schillen, stronken en andere delen. Omdat kiemen een ”levende producten” zijn, blijven alle voedingswaarden aanwezig.
- Omdat de kiem zich nog in een pril stadium bevindt in ontwikkeling van plant/groente heeft het nog geen kans gehad om ziekten en/of vraat op te doen.
- Kiemen zijn verrassend lekker en in vele soorten en smaken verkrijgbaar. Ze kunnen ook ter garnering op de boterham worden gebruikt of door salades.
Gezond? Nee,supergezond!
Bepaalde soorten kiemen bevatten een zeer hoge concentratie aan waardevolle stoffen. Een goed voorbeeld zijn de kiemen van de koolachtigen (brassicaceae). Onderzoek heeft aangetoond dat deze kiemen 20 tot 50 maal zoveel glucosinolaten bevatten dan hun volwassen broers en zussen. Met name broccoli kiemen zijn zeer rijk aan glucosinolaten. Kiemen zitten bomvol met waardevolle mineralen zoals calcium, magnesium, ijzer, kalium en fosfor. Doordat deze in de kiemen worden gekoppeld aan aminozuren, ontstaan verbindingen die de spijsvertering veel gemakkelijker aankan dan de mineralen in volwassen groenten. De in het zaad aanwezige enzymen, sporenelementen, vitaminen en mineralen nemen tijdens het kiemproces óf sterk toe, óf worden in een voor ons lichaam beter opneembare vorm omgezet. Kiemgroenten bevatten ook erg grote hoeveelheden antioxidanten, die vrije radicalen in ons lichaam onschadelijk maken. Ook is het rijk aan vezels en nucleïnezuren. Deze zuren hebben we bijvoorbeeld nodig voor celgroei en herstel.
Wat zijn nu goede kiemgroenten?
Vrijwel alle soorten granen, zaden en peulvruchten kunnen ontspruiten. De soorten die de meeste gezondheidsvoordelen opleveren zijn ontkiemde gierst, broccolizaad, diakonzaad en Quinoa. De meest gemakkelijke soorten die we zelf thuis kunnen ontkiemen zijn alfalfa, fenegriekzaad, adukibonen, groene en rode erwten, linzen, klaverzaad, radijszaad, Quinoa, tarwekorrels en mungbonen. Het is erg eenvoudig om zelf thuis zaden te kiemen. Alles wat je daarvoor nodig hebt is een grote pot, water, een stuk katoen/kaasdoek, en onbehandelde biologische zaden, pitten of bonen.
Hoe kiem ik zelf thuis?
Volg deze zeer eenvoudige stappen om zelf kiemen te kweken:
- Spoel de zaden goed af. Doe ze in de pot en schenk een paar centimeter afgekoeld gekookt water op de zaden/pitten/bonen. Dek de pot af met een stuk katoen/kaasdoek, doe er elastiek omheen, en laat de pot een nacht staan op een warme donkere plaats.
- Spoel de zaden/pitten/bonen de volgende dag af met koud water. Belangrijk: laat het GOED uitlekken, anders gaat de boel verrotten. Zet de pot vervolgens terug in het donker. Herhaal deze stap twee keren per dag, tot het zaad gaat kiemen. Zet de pot dan in een hoek van 45 graden zodat de spruiten erin omhoog kunnen groeien.
- Zet de pot op de vensterbank in de zon. Je kunt de kiemen luchtdicht (goed afgesloten) 2-3 dagen in de koelkast bewaren.
Je kunt tegenwoordig mooie kiem-potten kopen, maar je kunt ook van oude PET flessen een kiem-pot maken. Dit doe je door de fles met gaatjes te perforeren, en de (bijvoorbeeld) geweekte / uitgelekte mungbonen in de fles te vullen. Die kun je drie dagen op een koele plaats laten kiemen. Je kunt ook voor de gemakkelijke weg kiezen en de kiemen kopen in de biowinkel. Ze zijn ook niet-biologisch verkrijgbaar in supermarkten en groentewinkels. In de biowinkels vind je echter ook de meeste keuze. Er zijn ook vele mixen verkrijgbaar, wat weer lekkere variatie kan brengen.
Bij Puur & Fit verkopen we uiteraard de beste biologische mungbonen! KLIK HIER om direct te bestellen, zodat jij thuis ook snel je eigen kiemgroenten kunt gaan maken!
