Zelf plantaardige melk maken

Ik roep al aardig wat jaartjes, om zelf melk-achtige plantaardige dranken te maken, ook wel melkvervangers. Dit deed ik al ruim tien jaar geleden, ik vond het destijds al weggegooid geld, om een (toen al …) peperduur literpak melkvervanger te kopen. Als je het zelf in nog geen 5 minuten ook kunt maken, en ook nog eens gezonder en lekkerder.

Tien jaar geleden was er niet zoveel keuze als nu in supermarkten. En konden we alleen terecht in de biowinkel, als we wat meer wilden dan rijstemelk en sojamelk. Dat zouden we ons anno 2024 niet meer voor kunnen stellen. We kunnen nu een heel gangpad voorbij struinen om allerlei soorten melkvervangers te kiezen. Het lijkt allemaal zo mooi, maar ….dat is het niet. Het zijn niet al-te-gezonde dranken en erg duur betaald. Voor een pak dat bijna geheel uit water bestaat. Daaraan worden allerlei toevoegingen gedaan om het op koemelk te doen lijken, zowel in textuur en smaak, als in voedingswaarden. Er worden synthetische vitaminen en mineralen toegevoegd, er worden smaakstoffen als suikers toegevoegd, er wordt industriële olie toegevoegd, en er worden conserveermiddelen toegevoegd. De meeste additieven zijn niet gezond. Zo wordt er industriële olie gebruikt, om een bepaalde romigheid na te bootsen. In de zogenoemde barista-varianten wordt er erg veel olie toegevoegd, om de melkvervanger geschikt te maken om op te schuimen. Dat kan immers niet met gewoon water, waaruit melkvervangers bestaan. Deze olie is niet gezond, het gaat in de meeste gevallen om geraffineerde oliën die industrieel worden toegepast. Als je meer dan twee koppen koffie drinkt met deze barista-melk, kan het gebruik van de verzadigde transvet-zuren aardig oplopen. 

Waarom kopen we het toch?

Er zijn vrij veel argumenten waarom mensen toch deze pakken kopen. Het heeft voor het grootste gedeelte te maken met het gezonde en “verstandige” imago wat eraan kleeft dankzij voedselstromingen als het veganisme. Zuivelproducten worden anno 2024 nog steeds zeer negatief over één kam geschoren terwijl er heel veel nuances in zijn te maken. Natuurlijk is de reguliere zuivelindustrie schrijnend en heb ik het niet over de vele bewerkte zuivelproducten waar supermarkten bommetje vol mee staan, ik heb het over 100% biologische / dynamische, pure, diervriendelijke, milieuvriendelijke,  en liefst rauwe zuivelproducten, want je zou door al dat down-sizen van zuivel vergeten dat dit OOK BESTAAT. Het is begrijpelijk dat niet veel mensen deze kant van zuivel kennen, omdat het niet bij meest gangbare en reguliere verkooppunten verkrijgbaar is, en daarom ook niet wordt opgemerkt, tenzij men erover hoort en / of leest. Deze zuivelproducten kunnen we in biowinkels kopen, en rechtstreeks van een boer. Zuivel is niet ongezond, bewerkte zuivel wel. En omdat zo’n 98% van alle zuivel die wij in Nederland kunnen kopen bewerkt is, is het logisch te noemen dat niet veel mensen de andere kant van zuivel kennen.

En nee, ik promoot geen zuivel, maar ik ben er ook zeker niet op tegen, sterker nog, ik geniet iedere dag van biologische / dynamische aangezuurde naturel-zuivel als kwark en yoghurt. Zolang je HET ONDERSCHEID weet te houden, kun je zeker van goede zuivel ( en hun voedingswaarden ) genieten.

Eén van de grootste argumenten om plantaardige melk te drinken is de “ angst” om voedingsstoffen tekort te komen die in koemelk zitten, zoals vitamines B2 + B12, en belangrijke mineralen als calcium, en kalium. Koemek is erg rijk aan eiwitten, en juist DIE eiwitten komen in de meeste plantaardige melkvervangers nauwelijks voor, en / of zijn slecht opneembaar. Vitaminen en mineralen worden synthetisch toegevoegd

Die angst, is dat terecht? Dat ligt genuanceerd. Het is sterk afhankelijk van je eet en leefpatroon. Eet en drink je bijvoorbeeld vrij veel producten waarin eiwitten zitten ( eieren bijvoorbeeld ) of vul je als vegan bijvoorbeeld je eiwitten aan met plantaardige bronnen ( poeders ) dan zijn extra eiwitten uiteraard helemaal niet nodig. Als je fanatiek sport moet je wel iets beter op je eiwit-inname letten. Dit geldt ook voor vitaminen en mineralen. Als we gezond, gebalanceerd, vers, intact en verantwoord eten en drinken zullen we niet zo heel erg snel vitamine en mineralen-tekorten oplopen. En mocht dat wel het geval zijn, dan zij er honderden natuurlijke essentiele supplementen om bij te slikken.

We hebben dus eigenlijk helemaal geen “ veredelde watertjes” nodig, om aan onze vitaminen en mineralen te komen. Als jij zelf suppletie bijslikt, doe je feitelijk hetzelfde wat in de fabriek gebeurt. De synthetische vitaminen en mineralen worden gewoon toegevoegd aan het watertje met wat hulpstoffen. Daar betaal je erg veel voor, plus dat de meesten vele onnodige additieven bevatten. Tot slot zijn deze melkvervangers niet fijn voor het milieu.

Je kunt heel veel redenen hebben om geen koemelk te willen drinken. Maar dat wil niet meteen maar zeggen, dat je dan aan de melkvervangers moet, want zoals ik eerder schreef kun je je vitaminen, mineralen en eiwitten gemakkelijk uit heel veel andere bronnen halen. Er zijn vrij veel mensen die toch graag “ iets van melk” willen drinken terwijl ze om welke reden ook liever geen koemelk willen drinken. Ik probeer iedereen te vertellen, dat je dit zeer simpel en eenvoudig ZELF kunt maken. En dat je ook zelf vitaminen, mineralen en eiwitten kunt toevoegen aan je eigen gemaakte “ melk”. IN DIT ARTIKEL ( https://moniquevandervloed.nl/homemade-melkvervangers-wat-voeg-je-toe-aan-vitaminen-en-mineralen/ )  vertel ik welke vitaminen en mineralen je zelf kunt toevoegen en hoe en hoeveel. 

WAAR MOET JE OP LETTEN ALS JE TOCH GRAAG MELKVERVANGERS KOOPT ?

Ondanks mijn uitgebreide en verhelderende uitleg over wat we nu eigen werkelijk kopen als we een pak melkvervanger kopen ( KLIK HIER )  blijven veel mensen deze toch gewoon kopen. Meest gehoorde reden is dat het makkelijk is, dat zelf maken teveel gedoe en tijdrovend is, en dat melkvervangers gewoon lekkerder smaken. Al deze argumenten heb ik in het artikel uitgemeten. Maar toch blijven mensen het kopen, en dat is uiteraard ook helemaal prima. Iedereen beslist immers zelf wat wel / niet goed voor hen is en maakt ook op gebied van gezondheid geheel eigen keuzes. Ik hoop echter dat ik met mijn verhaal  (KLIK HIER ) tenminste wat kennis heb kunnen doorgeven. Ik wil tevens wat adviezen geven als je ervoor kiest om kant en klare dure melkvervangers te kopen. Doe er je voordeel mee of niet.

1) WAAROM GEBRUIK JE MELKVERVANGERS?

Het is belangrijk om jezelf af te vragen waarvoor jij melkvervangers drinkt. Is het omdat je het gewoon lekker vind? Is het omdat je graag niets tekort wilt komen nu je geen koemelk meer wenst te drinken? Of is het omdat je graag meedoet met een hype? Als je melkvervangers koopt omdat je het gewoon lekker vind, kun je letten op:

• de prijs, hoeveel betaal je voor wat het product inhoudelijk waard is?
• ingrediënten, zitten er suikers in, en oliën?
• hoeveel drink je per dag?

Bij de lidl kun je bijvoorbeeld al voor € 89 eurocent een liter ongezoete soja drink kopen, Dat is goedkoop, en lekker. Maar ……het bevat aardig wat aan verzadigde vetzuren door de oliën die zijn toegevoegd. Wel zijn er synthetische vitaminen en mineralen toegevoegd, die je misschien helemaal niet nodig hebt. Dit zijn dingen die je goed kunt overwegen.

2). HOEVEEL PROCENT BEVAT EEN DRINK AAN HET GECLAIMDE INGREDIËNT? 

Amandelmelk, havermelk, cashew melk, rijstemelk, erwten melk, gierstmelk…….we kunnen kiezen uit honderdsen smaakjes. Het lijkt super, maar het ene pak is het andere niet. En daar bedoel ik voornamelijk het aantal procenten van het geclaimde ingrediënt mee. Fabrikanten zijn wettelijk verplicht, om tenminste 2% uit het desbetreffende ingrediënt te laten bestaan, wat neerkomt op zeer weinig. Met name de goedkopere varianten zijn meestal gestandaardiseerd op 2%. Andere, meer luxere merken gebruiken meestal tussen de 8-16 % aan aftreksel. Dit heeft invloed op smaak, textuur en voedingswaarden. De meest goedkoopste merken bevatten meestal het minste en bestaan meest uit water. Wil je dus geen pak water kopen, dan loont het de moeite om goed te letten op het aantal procenten.  Wil je alle punten verder lezen ? KLIK DAN HIER ( https://moniquevandervloed.nl/melkvervangers-kopen-waar-moet-je-op-letten/ ) 

WE GAAN HET TOCH ZEKER VOORTAAN ZELF MAKEN ????

Goed. Ik hoop, dat ik je al iets meer duidelijk heb weten te maken dat al die onzin kopen eigenlijk voor niemand echt goed is behalve de industrie. Daarom ga ik de hele maand Januari 2024 op mijn sociale media een soort uitdaging houden, waarbij ik de consument uitdaag, om ZELF voortaan plantaardige melk-achtige-dranken te gaan maken. De bedoeling is, om de consument te inspireren, te stimuleren en te ondersteunen daar waar het vastloopt, en waar de handdoek al snel in de ring wordt gegooid. Ik kan je alvast één ding beloven : het gaat je dit jaar bakken vol geld uitsparen, als je overstapt op zelf maken. En je gaat ervaren dat het ook echt leuk is om te doen. Heel satisfying omdat je iets leuks doet wat je ook nog eens bakken vol geld uit zal gaan sparen. Wil je de basis leren kennen? KLIK DAN HIER ( https://moniquevandervloed.nl/supersnel-en-stik-goedkoop-zelf-liters-havermelk-maken-zonder-apparaten-doeken-in-nog-geen-5-minuten/. ) In dit artikel leg ik je in beeldvorming uit, hoe je supersnel, superwimpel en eenvoudig havermelk maakt, één van de meest verkochte en meest populaire melkvervanger. Je kunt ook meteen de meest gestelde vragen lijst doorlezen. Deze basis is eigenlijk al meteen alles wat je nodig hebt. Je vind in het artikel ook een filmpje waarin ik laat zien hoe je het maakt. 

WAAR KUN JE ZOAL ZELF PLANTAARDIGE MELK VAN MAKEN ?

Naast havermelk zijn er uiteraard nog heel erg veel andere soorten. Denk aan andere granen, rijst, noten, zaden, pitten, soja, kokos en peulvruchten. Alles is tegenwoordig mogelijk. Wettelijk bekeken mag een fabrikant zijn product “ …..drink “ noemen, als het product tenminste 2% gestandaardiseerd van het genoemde ingrediënt bezit. Maar het is ook toegestaan, om een mengsel te gebruiken, bijvoorbeeld een rijst / kokosmelk. Dit trucje wordt vaak toegepast. Je denkt dan bijvoorbeeld kokosdrank te kopen, maar het bestaat dan bijvoorbeeld uit water en rijst-aftreksel met wat kokos. Op deze wijze produceren levert de industrie veel geld op. Je kunt gelukkig zelf de complete regie in handen houden als je zelf je drank maakt van welk ingrediënt ook. Ik geef hierbij een aantal recepten:

MAAK ZO DE HEERLIJKSTE NOTENMELK

Zie hier overzichtelijk mijn favoriete recepten om zelf plantaardige melk te maken. 

Genoeg om zelf te gaan uitproberen, dacht ik zo! Wat belangrijk is, is dat je het ook tijd geeft, om het te leren. Soms lukt het in één keer, maar soms kan het ook wel even wat meer pogingen worden om tot jouw eigen gewenste resultaat te bekomen.

GEEF JE SMAAKPAPILLEN OOK DE TIJD! 

Een veel gehoord argument om vooral NIET zelf je drank te maken, is de smaak. Die kan zeker tijdens de eerste pogingen even “ binnen komen”. Wat je proeft, is een ECHTE PURE smaak. Alle melkvervangers bevatten kunstmatige smaakversterkers ( toegevoegd in bijvoorbeeld een aroma ) en alle andere hulpstoffen zorgen ook voor een compleet veranderde smaak dan het ingrediënt ( bijvoorbeeld haver, noten ) De consument weet dus niet beter en associeert deze aangewende kunstmatige smaken met het ingrediënt. En verwacht ook, dat homemade havermelk bijvoorbeeld nét zo smaakt als de kant en klaar meuk. Het is te vergelijken met de smaak van een nep-vanille en pure vanille. Die liggen ook mijlenver uit elkaar, maar omdat er vrijwel nauwelijks echte pure vanille wordt gebruikt in de industrie, kunnen we het merg uit een vanille peul ervaren als vreemd en raar. Zo werkt het ook met melkvervangers, versus eigen homemade melkvervangers. Je moet dus echt even wennen aan DE ECHTE NATUURLIJKE  en PURE smaken. En ja, dat kan even binnen komen. Haver smaakt echt anders dan de gezoete meuk in de literpakken. Omdat jij verder he-le-maal NIETS verkloot aan de havermout en deze direct en puur gebruikt, blijven alle voedingstoffen niet alleen beter behouden, maar ook dus de natuurlijke specifieke smaak-noten. Na ongeveer twee liter homemade havermelk ben je al echt een beetje gewend aan die echte smaak, al kan het bij sommigen uiteraard langer of korter duren.  Sterker : ik lees vrij vaak reacties van mensen die de eerste smaak-kennismaking met hun eigen gemaakte melk 10 x lekkerder en smaakvoller vinden dan de meuk uit de winkel! Hoe dan ook, GEEF HET TIJD. Veeg niet meteen na een paar slokken alles van tafel. En er zijn ook diverse manieren, om je melk op smaak te brengen. Ik licht een aantal van die smaak-verrijkers uit en hoe je dat toepast.

– ZUIVERE STEVIA DRUPPELS

De druppels zijn meest ideaal, omdat ze zijn te doseren, waardoor je zelf geheel je melk op je eigen smaak kan zoeten. En ze zijn er in verschillende smaken. KLIK HIER ( https://www.puurenfit.nl/moos-vloeibare-stevia-druppels.html. ) Zoet dus op smaak.

– VANILLE BOURBON

Ik had het in een eerder voorbeeld al over de smaak-bom vanille. Als je de pure bourbon kiest ( inderdaad, NIET goedkoop….) of het merg uit een vanille peul weg schraapt en dit aan je melk toevoegt , krijg je een heerlijke vanille smaak. Je hebt op een liter ongeveer een mespuntje nodig. KLIK HIER om te bestellen ( https://www.puurenfit.nl/gemalen-vanille-biovegan.html ) Je kunt de vanille het beste mixen ( zeer kort ) in een blender of met een staafmixer. 

– CEYLON KANEELPOEDER

Ook echte biologische ceylon kaneelpoeder is een ge-weldige smaakverrijker! Je hebt op een liter melk ongeveer een dessertlepel nodig, mix dit in een blender kort, of even met een staafmixer. KLIK HIER om te bestellen ( https://www.puurenfit.nl/ceylon-kaneel-bio.html )

– MOOS FAVORITES SWEET SURPRISE MIX 

Ik lanceerde tijdens de feestdagen van 2023 een limited Edition van mijn eigen MOOS FAVORITES kruiden & specerijen serie, die inmiddels razend populair is geworden. Terecht, want deze mix heeft zo’n beetje alles in één ! Het is een geweldige vervanging voor suiker in baksels, maar je kunt er dus ook je melk mee zoeten. Gebruik een eetlepel op een liter melk, en mix dit kort door in een blender of met een staafmixer . KLIK HIER om te bestellen ( https://www.puurenfit.nl/sweet-surprise-150g-moos.html )

– VERS GEPUREERD ZACHT FRUIT

Niet de goedkoopste smaakverrijker, want biologisch zacht fruit is best duur, maar je kunt tegenwoordig ook erg goed terecht in het vriesvak, waar je biologisch diepvries fruit kunt kopen wat veel voordeliger is. Kies voor fruit met lage fruitsuikers, als bessen, frambozen, aardbeien en bramen.

KUN JE OOK BARISTA MELK ZELF MAKEN ?

Naast de hype rondom melkvervangers is daaruit een andere ontstaan: plantaardige barista-melk. Plantaardige barista melk of melk voor in de koffie bedoeld, zijn zelfde melkvervangers, waaraan olie en tal van verdikkingsmiddelen worden toegevoegd om de melk dikker, romiger en rijker aan smaak te verkrijgen. Hierdoor wordt het geschikter om te vermengen in hete vloeistof, als koffie. Daar gaat het vaak fout als we het zelf willen maken. Gewone melkvervanging ( wat eigenlijk de naam niet dekt, maar dit even aangehouden voor de duidelijkheid ) maken we in een handomdraai , maar die echte barista melk wordt lastiger. Dit komt omdat er dus geen olie en verdikkingsmiddelen aan worden toegevoegd, en als we die dus simpelweg wel gaan toevoegen, krijgen we hetzelfde resultaat en nog beter zelfs. Ik laat in DIT ARTIKEL ( https://moniquevandervloed.nl/geen-smoesjes-meer-maak-voortaan-zelf-je-eigen-plantaardige-barista-koffiemelk/. )  helder zien, hoe je zeer eenvoudig zelf koffiemelk maakt. Nu heb je echt geen smoesjes meer over, om het  niet ZELF te gaan maken! Het is makkelijk, niet tijdrovend, goedkoop, en milieubesparend en het belangrijkste: het is gezonder en we spekken de voedselindustrie niet langer.

Wil je liever in film bekijken hoe je het maakt ? KLIK DAN HIER ( https://www.youtube.com/watch?v=odJZc0WU9us&t=224s. ) 

WAAR BEWAAR JE JE HOMEMADE MELK IN ?

Goed, we maken het voortaan lekker zelf, maar….waar bewaren we het in??

De glazen fles is meest geschikt. Je kunt overigens ook een oud literpak gebruiken en deze steeds hervullen, maar een glazen fles is uiteraard wat handiger. Je kunt in de biowinkel natuur-zuivel kopen in echte melk-flessen, deze kun je keer op keer hergebruiken. Maar je kunt ook bij Ikea kijken, zij verkopen zeer fijne weck-melk-flessen, die je erg goed kunt afsluiten, met een zeer brede flessenopening.

Ook bij Action kun je ook mooie flessen scoren voor weinig met een beugel dop. Allen fijne flessen!

HEERLIJKE CASHEW PUDDING MAKEN! 

Met je homemade melk kun je uiteraard veel meer dan alleen zo drinken. Zo kun je met noten-melk, bijvoorbeeld cashewnoten ( KLIK HIER https://www.puurenfit.nl/cashewnoten-biologisch.html ) heerlijke pudding maken! Alles wat je extra nodig hebt naast zo’n 800 ml cashewmelk is vijf volle eetlepels Agar Agar en biologische erythritol. Als je wenst, kun je de pudding opvrolijken met o.a gojibessen, kokossnippers en rasp en amandel snippers en cacaonibs.

Hoe je het maakt ? 

1) gooi ongeveer 800 ml melk in een steelpan, met de Agar Agar en erythritol, breng al roerend aan de kook, tot het indikt. Roer desgewenst nog wat verrijkers erdoor en laat afkoelen tot het een pudding achtige textuur krijgt. 

HOE MAAK JE ZELF PLANTAARDIGE MELKVERVANGER VOOR DE KOFFIE ( BARISTA ) ?

Heel veel vragen die ik ontvang op mijn “ zelfmaak uitdaging “ van deze maand ( melkvervangers maken ) gaan over hoe / wat en waar het zogenoemde barista-melk te maken. Barista-melk kunnen we tegenwoordig inderdaad overal kopen, de schappen raken overvol. Het is ontzettend populair, omdat het wordt gezien als een gezond / gezonder alternatief op gewone koffiemelk / koffie-opschuim-melk. 

Laten we eerst zeer kort ingaan, op wat opschuim / koffiemelk precies is. Koffiemelk is eigenlijk niets meer of minder dan ingedikte melk waaraan niets is toegevoegd, als het wordt geproduceerd. Veel fabrikanten stoppen er nog wel eens van alles bij zoals smaakstoffen en / of conserveermiddelen. Maar koffiemelk “ puur” , daaraan wordt verder niets toegevoegd. Door het indikken van de melk wordt het percentage aan droge stof twee keer zoveel hoger als in gewone melk. Deze droge stof bestaat voor het grootste deel uit eiwitten en vetsuiker en wat mineralen. De vetsuiker speelt de grootste rol in koffiemelk, dit zorgt ervoor dat de melk zijn volle en romige structuur verkrijgt die wij zo lekker vinden. Koffiemelk is sterk geconcentreerd, dus je hebt er lang niet zoveel van nodig dan gewone koemelk. Bovendien koelt je koffie dan ook niet snel af.

Er zijn vele varianten koffiemelk in de supermarkt vindbaar. Denk aan halfvolle koffiemelk, magere,  of volle, maar ook “ light “. Logischerwijs bevat volle koffiemelk twee keer zoveel meer vetten, als je dus graag een beetje op je vet-inname wilt letten is magere koffiemelk de beste optie.

Als er iets afgelopen twee jaar een vogelvlucht heeft gemaakt, dan zijn het de zogenoemde plantaardige barista melken wel. Ik heb er zelf erg veel over geschreven, en niet in POSITIEVE ZIN. Want erg veel positiefs is er vaak tot nooit niet te melden. Sommige varianten kunnen zoveel meuk bevatten dat je bij-wijze-van olie aan je koffie toevoegt in plaats van melk-achtige koffiemelk. Daar ligt ook de crux. Vrijwel alle plantaardige barista melk wordt op basis van olie samengesteld. De algehele basis is vaak een plantaardige vorm van melk, wat bijvoorbeeld wordt gemaakt van granen, of noten, of soja. Dit is GEEN MELK, wat het meteen in structuur totaal anders maakt dan koffiemelk wat is gemaakt van koemelk. Om een koffiemelk-achtige structuur te verkrijgen, hanteren zij hetzelfde trucje als bij koffie creamers : … ze voegen onwijs veel olie toe. Wat het dus in bijna alle gevallen nét zo ongezond maakt als koffiecreamer. Afhankelijk van de suikers die eraan worden toegevoegd kan zo’n plantaardig alternatief voor koffiemelk behoorlijk ongezond zijn. En zeker niet gezonder of beter dan gewone koffiemelk. Veel mensen willen alleen koemelk mijden omdat wordt gedacht dat dit ongezond is en slecht. IN DIT ZUIVEL DOSSIER kun je lezen, dat dit zeker niet waar is. De mensen die in deze groep vallen kiezen daarom erg graag voor dit soort alternatieven, in de veronderstelling, dat zij tenminste “ gezonder bezig zijn” dan wanneer zij gewone ( magere ) koffiemelk gebruiken in hun dagelijkse koppen / glazen koffie. Zeker als je het dagelijks niet bij één kop koffie houdt, kunnen deze producten enorm ongezond zijn.

Maar dat is niet het enige argument. Veel mensen klagen over de smaak en de textuur. Wat logisch is, omdat het eigenlijk in wezen NIETS te maken heeft met koffiemelk. Maar het nuchter bekeken gaat om water waar wat vloeistoffen aan zijn toegevoegd om iets bijvoorbeeld een haver of amandel barista te mogen noemen, en heel erg veel olie, en andere verdikkingsmiddelen en hulpstoffen. Het is dus geen koffiemelk.

Natuurlijk kun je als veganist dit soort producten omarmen, maar wat ik erg vaak probeer te verduidelijken, is dat de meeste veganistische vervangers op conventionele producten verre van gezond zijn ( KLIK HIER ) Daar zijn deze plantaardige barista alternatieven een zeer groot voorbeeld van. Het is uiteraard top, dat we tegenwoordig kunnen en mogen kiezen, maar wis dan vooral het gezondheidsaspect niet uit, wees daar niet blind voor.. Want het kan soms echt serieuze gevolgen geven op langere termijn.

Terug naar het zelf maken, want ja, dat kun je ook! En dat levert ook meteen veel voordelen ;