De Aardappel, alias de Sluipmoordenaar

Zijn Aardappels gezond? Ze zijn veelvuldig aanwezig in onze traditionele Nederlandse keuken. Als voedingscoach volgens de Paleo lifestyle ben ik hier geen voorstander van.

Los van het feit dat aardappels een hoog gehalte glycaemische koolhydraten bevatten (koolhydraten die de bloedsuikerspiegel snel laten stijgen), zijn er ook andere redenen waarom ik adviseer dat je aardappels beter kunt laten staan.

Aardappel is een Nachtschade

Aardappels behoren tot de nachtschadefamilie. Planten uit deze familie bevatten alkaloïden; stoffen die de plant beschermen tegen schimmels, insecten en planteneters. Veel alkaloïden zijn voor ons schadelijk. De meeste planten uit de familie van de nachtschade zijn voor ons niet eetbaar.

De tomaat, ook familie van de nachtschade, is wel eetbaar en de alkaloïden worden minder zodra de tomaat meer zon krijgt en rijper wordt. Ook verhitting is een mogelijkheid om alkaloïden onschadelijk te maken. Bijvoorbeeld is een rauwe aubergine voor ons giftig, maar zodra hij gekookt of gebakken is, niet meer.

In aardappels vindt je de alkaloïden, chaconine and solanine.

Wetenschappelijk onderzoek

Alles wat ik je in dit artikel over aardappels vertel, ligt vast in een wetenschappelijk onderzoek over de gezondheid van aardappels, namelijk een in Nederland uitgevoerd onderzoek, uitgevoerd door Tjeert T. Mensingaa, Adrienne J.A.M. Sips, Cathy J.M. Rompelberg, Klaas van Twillert, Jan Meulenbelta, Hester J. van den Top en Hans P. van Egmond met de naam:

“Potato glycoalkaloids and adverse effects in humans: an ascending dose study”

Je kan het hele onderzoek nalezen op http://www.sciencedirect.com.

Uit dit onderzoek blijkt onder meer dat er bij het dagelijks gebruik van aardappels, accumulatie plaats vindt van de alkaloïden. Als je regelmatig aardappels eet, krijgt het lichaam niet voldoende de tijd om de alkaloïden onschadelijk te maken met het gevolg dat de gifstoffen (alkaloïden) zich ophopen in het lichaam.

Er zijn twee redenen waarom de alkaloïden uit aardappels giftig zijn voor ons:

Reden 1: Het Scheuren van de celwand

De cellen in ons lichaam zijn op een bepaalde manier opgebouwd. Het celmembraan is een onderdeel van de cel en is een vlies dat de cel omsluit en zo de inhoud van de cel (af)scheidt van de omgeving.

Het celmembraan is opgebouwd uit fosfolipiden (vetachtige deeltjes). Deze fosfolipiden zijn op een bepaalde manier met elkaar verbonden. De alkaloïden uit aardappels maken deze verbindingen onstabiel, waardoor het celmembraan scheurt en de cel stuk gaat.

In de darmen gebeurt dit proces (dus het scheuren van de celmembraan en het stuk gaan van de cel) ook. De darmpermeabiliteit (de doorlaatbaarheid van de darm) wordt hierdoor groter. Door een verhoogde darmpermeabiliteit komen er diverse stoffen (waaronder ziekteverwekkers) het lichaam binnen die daar niet horen. Het immuunsysteem wordt door het binnendringen van deze stoffen extra geprikkeld en belast.

Reden 2: remmen van het enzym acetylcholine-esterase

De alkaloïden uit aardappels remmen het enzym genaamd “acetylcholine-esterase”. Dit enzym breekt de neurotransmitter “acetylcholine” af (dit gebeurt door hydrolyse), nadat de informatie tussen twee zenuwcellen of neuronen is overgedragen.

Een neurotransmitter (in dit geval acetylcholine) is een stofje dat het signaal van een zenuwcel overdraagt naar receptoren van een spiercel, waardoor deze samentrekt. Om verwarring met nieuwe neurotransmitters te vermijden moet acetylcholine weer worden afgebroken.

Het remmende effect van alkaloïden uit aardappels op het enzym acetylcholine-esterase kunnen de volgende symptomen tot gevolg hebben:

• Zweten
• Overgeven
• Diarree
• Bronchospasme

Bronchospasme is het plotseling samentrekken van de spieren rond de ademhalingswegen; de spieren rond de luchtpijp en luchtpijpvertakkingen verkrampen. Ernstige vergiftiging leidt zelfs tot bijwerkingen zoals verlamming, ademhalingsproblemen, hartfalen en zelfs coma.

Waar komen Alkaloïden voor in aardappels?

Het hoogste gehalte van de alkaloïden is te vinden in de schil, maar komt ook in de rest van de aardappel voor.

In tegenstelling tot de alkaloïden die in bijvoorbeeld aubergines voorkomt, wordt door verhitting in onze keuken (bakken, frituren, koken, of in de magnetron), de alkaloïden uit aardappels niet vernietigd.

Door het slecht bewaren van de aardappel; te veel licht, een te hoge temperatuur en/of een te hoge luchtvochtigheid, kunnen de alkaloïden zelfs toenemen!

In chips kunnen zelfs zeer hoge concentraties alkaloïden voorkomen. Naast de alkaloïden zitten in alle gefrituurde aardappels ook nog eens grote hoeveelheden (voor de gezondheid schadelijke) transvetten.

Conclusie: ‘Zijn aardappels gezond?’

Deze studie is gebaseerd op het eten van normale porties aardappelen. Er zijn geen absurd grote hoeveelheden gebruikt, waardoor de studie een reëel beeld van de werkelijkheid geeft.

Het duurt langer dan 24 uur voordat de alkaloïden weer uit je lichaam zijn verdwenen. Dus als je aardappels eet voordat de alkaloïden afkomstig uit een eerdere portie aardappels zijn verdwenen, stapelen de alkaloïden zich op en wordt de concentratie alleen maar hoger. Dagelijks gebruik van aardappels leidt onherroepelijk tot gezondheidsproblemen.

Ondanks dat de aardappel op dit moment voor misschien wel biljoenen mensen een groot bestanddeel is van hun voedingspatroon, is de aardappel dus echt niet gemaakt voor de mens. Voor mij zijn dit voldoende redenen om de aardappel niet in huis te halen en ik zou jou ook willen adviseren hem zo min mogelijk te eten. Maar die keuze is natuurlijk helemaal aan jou.