Leven met het prikkelbare darm syndroom (PDS)

Het enige dat vaststaat over het prikkelbare darm syndroom (PDS) is dat het niet gemakkelijk is om mee te leven. Een normaal sociaal leven leiden met een onvoorspelbare onderbuik kan een hele uitdaging zijn. Veel is niet duidelijk met betrekking tot PDS. Het valt bijvoorbeeld bijna nooit vast te stellen hoe je PDS hebt gekregen. Ook het zoeken naar de juiste behandeling is vaak een uitdaging. In deze blog gaan we kijken naar wat er wel bekend is over het prikkelbare darm syndroom. En naar welke stappen je zelf kunt nemen als je denkt PDS te hebben.

Wat is het Prikkelbare Darm Syndroom?

Prikkelbare darm syndroom (ook soms spastische colon of spastische darm genoemd) is een veel voorkomende zogeheten “functionele gastro-intestinale” stoornis. Een “functionele stoornis” is een aandoening waarbij diagnostische tests geen afwijkingen opleveren die de stoornis verklaren. Met “gastro-intestinaal” wordt het maag-darmkanaal bedoeld.

Naar schatting lijdt 11% van de wereldbevolking aan deze aandoening. Ongeveer 30% van de mensen met symptomen van PDS zoekt medisch advies.

Bij PDS is er sprake van disfunctie van de dikke darm. De symptomen zijn heel verschillend. Meestal klagen patiënten met PDS over pijn en krampen in de buik, extreme gasvorming, ongemak, of veranderingen in stoelgang. Patiënten zeggen dat de klachten vaak na het eten verergeren. Er zijn drie soorten PDS:

  1. met aanhoudende diarree
  2. met aanhoudende constipatie
  3. en een gemengd type, waarbij perioden van diarree worden afgewisseld met perioden van constipatie.

Sommige mensen lijden letterlijk de hele tijd aan PDS, maar voor de meeste patiënten komen en gaan de symptomen. Klachten verergeren vaak tijdens perioden van stress.

De exacte oorzaak van PDS is nog onbekend. Tegenwoordig is er echter veel informatie over het verloop van PDS beschikbaar, en zijn er verschillende interventies die de meeste mensen met dit syndroom helpen. Als diëtist kan ik bevestigen dat vrijwel bij iedereen die met PDS klachten loopt, het juiste dieet te vinden valt.

Hoe wordt de diagnose Prikkelbare Darm Syndroom gesteld?

De diagnose PDS wordt alleen gesteld als er geen structurele of biochemische verklaring is gevonden voor de klachten van de patiënt. Dat wil zeggen dat er bij het onderzoek geen fysiologische afwijkingen en ook geen afwijkingen in de ontlasting worden gevonden. Klachten moeten in ieder geval langer dan zes maanden aanwezig zijn. Bovendien dient de patiënt in de afgelopen drie maanden minimaal één dag per week duidelijke klachten te hebben. Daarnaast moeten minimaal twee van de volgende drie klachten aanwezig zijn:

  • buikpijn geassocieerd met ontlasting;
  • verandering in frequentie van ontlasting: diarree of constipatie;
  • de structuur van de ontlasting is veranderd, dat wil zeggen dat deze te hard of te waterig is geworden.

Oorzaken van het Prikkelbare Darm Syndroom

De oorzaak van PDS is dus niet bekend. In de regel wordt vermoed dat PDS wordt veroorzaakt door  een combinatie van factoren. Er is in ieder geval sprake van darmmotiliteitsstoornis en/of overgevoeligheid van de darmwand.

Genetica kan ook een rol spelen. Vaak treft PDS meerdere gezinsleden. Daarnaast kan een darminfectie, bijvoorbeeld als gevolg van voedselvergiftiging, een aanleiding zijn voor het ontstaan van PDS. Stress, roken, alcoholgebruik en bepaalde eetgewoonten kunnen ook PDS veroorzaken.

PDS kan ook te maken hebben met of verslechteren door door verkeerd eten. Sommige mensen eten te weinig vezels en dit is dan eigenlijk de oorzaak van hun klachten. Maar bij andere mensen kunnen sommige soorten vezels de klachten juist erger maken. Daarom moet het advies van een arts of diëtist altijd individueel zijn. Mijn persoonlijke ervaring als diëtist leert dat met de juiste op maat gesneden aanpak de kans op succes groot is.

Wat kunt je zelf doen als je PDS denkt te hebben?

Wat kun je doen als je klachten hebt die op PDS lijken maar als je nog niet naar de huisarts/ diëtist wil? Stel jezelf de volgende vragen en pas je eet- en drinkgewoonten zo nodig aan:

  • Drink je voldoende water?

Heel vaak verdwijnen darmklachten wanneer een persoon meer water begint te drinken. Dit is voornamelijk relevant voor mensen met PDS vergezeld van constipatie. De algemene aanbeveling van de Wereldgezondheidsorganisatie is om minstens 6 glazen water te drinken (één glas = 250 ml), ook als het buiten niet warm is en je geen dorst hebt. Je kunt warm water drinken als je geen koud lust. Je kunt ook thee drinken in plaats van water.

  • Drink je alcohol?

PDS-symptomen worden bijna altijd erger na alcoholconsumptie. Stop daar daarom mee.

  • Krijgt je voldoende vezels binnen?

Voedingsvezels zijn complexe koolhydraten. Ze zijn verantwoordelijk voor de structuur van planten, het is dankzij hen dat groenten en fruit er op een bepaalde manier uitzien. Neem bijvoorbeeld een stengel bleekselderij. Zie je de lange draden erop? Dit zijn voedingsvezels. Voedingsvezels zijn echter niet altijd zichtbaar met het blote oog.

Voedingsvezels kunnen worden onderverdeeld in twee hoofdcategorieën: oplosbaar en onoplosbaar. Oplosbare vezels zijn taai, oplosbaar in water en kunnen fermenteren. Ze zijn voedsel voor de bacteriën in onze darmen. Onoplosbare vezels verlaten ons lichaam in dezelfde vorm als waarin ze het binnenkomen. Ze verhogen het volume van de ontlasting en verbeteren de darmmotiliteit. Beide soorten vezels moeten in de voeding aanwezig zijn. Maar voornamelijk oplosbare vezels worden vaak toegewezen voor behandeling van PDS. Met name psylliumvezel wordt vaak voorgeschreven aan mensen die lijden aan PDS.

De belangrijkste bron van vezels is groente. Naast groente worden voedingsvezels in grote hoeveelheden aangetroffen in peulvruchten, bessen, fruit en gedroogde vruchten, noten en zaden. Eigenlijk dus in alle plantaardige producten. Voedingsmiddelen van dierlijke oorsprong bevatten geen vezels.

  • Beweeg je voldoende?

Het is aangetoond dat fysieke activiteit een positief effect heeft op PDS. Je hoeft niet per se naar de gym. Een dagelijkse wandeling telt ook als beweging. Denk er aan dat je elke dag minstens half uur moet bewegen.

  • Houd je een eetdagboek bij?

Een voedingsdagboek kan goed helpen erachter te komen of jouw darmen reageren op bepaalde voeding.

Welke voedingsmiddelen triggeren of verergeren PDS

  • Melk

Melk bevat de melksuiker lactose. De meeste volwassenen produceren niet genoeg enzymen om lactose af te breken. In kleine hoeveelheden geeft lactose meestal geen klachten (in harde kazen zit bijvoorbeeld maar weinig lactose), maar een glas melk (=veel lactose) kan krampen, winderigheid en diarree veroorzaken.

  • Koffie

Koffie veroorzaakt vaak de manifestaties van PDS. Dit komt door de cafeïne. Al bevatten zwarte en groene thee ook veel cafeïne, worden ze meestal niet tot triggers toegerekend. Waarschijnlijk is dit omdat thee veel minder zuur is dan koffie.

  • Peulvruchten

Peulvruchten is een verzamelnaam voor bonen, erwten en linzen. Ze zijn supergezond maar helaas niet gemakkelijk te verteren voor meeste mensen. Wat je kunt doen om ze buikvriendelijker te maken is goed weken en goed wassen voor gebruik.

  • Fruit

Fruitschillen (zoals bij appels en peren) kunnen een opgeblazen buik en winderigheid veroorzaken. Hele zoete fruitsoorten (zoals druiven) veroorzaken ook discomfort. Citrusvruchten (sinaasappels, grapefruit) leiden ook vaak tot klachten.

  • Groente

Bekende triggers bij PDS zijn ui en knoflook, paprika en alle soorten kolen (spitskool, spruitjes, witte kool, rode kool, enz.).

  • Zoetstoffen

Regelmatig gebruik van polyolen kan diarree veroorzaken. Polyolen zijn een klasse van zoetstoffen. Voorbeelden van polyolen zijn xylitol, sorbitol, maltitol.

Wat als bovenstaande tips je klachten niet verminderen?

Als er met de bovenstaande adviezen geen enkele verbetering optreedt, dan is het raadzaam om naar een diëtist te gaan die gespecialiseerd is in PDS. Onder zijn/haar begeleiding kun je het zogenaamde eliminatiedieet of FODMAP-dieet of een andere interventie proberen en samen een voedingsstrategie vinden die bij jou past.

Comments

  1. says

    Beste Valerie Stokman, ik heb respect voor wat je doet, ik ben erg nieuwsgierig naar al wat ons ver weg houd van gezondheid en speciaal wat voeding betreft, Wat al die darmziektes aangaat moet ik jou zeggen dat men ons met een kluitje in’t riet stuurt omdat men weeral veel geld verdiend met ze ziek te houden, mijn zoektocht is er gekomen omdat mijn dochter last heeft sedert jaren, va, Crohn en ik alles op de voet volg, maar er is voor iedereen een oplossing. Er is namelijk een chirurg in Amerika, hij bezit drie klinieken, speciaal met patienten met darm klachten, en GENEEST ze volledig door aangepaste voeding. De grote oorzaak zijn groeten die voor ons nieuw in onze voeding zijn verschenen, Nachtschade groenten, die hebben een “lucide” dat zich op termijn door de darmwand wringt, waardoor andere eiwitten volgen en door de reactie van onze eigen bescherming, ontstekingen veroorzaakt, “The Plant Paradoxé is het boek van Steven R. Gundry, MD Lees dit boek en je hebt de oorzaak en de oplossing voor al die lijd aan het lekkende darm syndroom. Ik wens jou veel succes. jozef

  2. says

    Dank je wel voor jouw reactie Jozef. Ziekte van Crohn is een veel meer serieuze aandoening dan PDS. Hopelijk gaat het goed met jouw dochter. Bedankt ook voor de tips. En ja, het is zeker zo dat er veel mensen zijn die geld willen verdienen op zieke mensen…

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.