Alles over koper en natuurlijke voedingsmiddelen met koper

Koper is een van nature veel voorkomend metaal dat wordt aangetroffen in aarde, water en rotsen. Koper is essentieel voor onze gezondheid. We moeten koper elke dag met onze voeding binnen krijgen. In deze blog gaan we het hebben over de functies van koper in ons lichaam, over hoeveel we van dit spoorelement nodig hebben, welke voedingsmiddelen met koper vaker op je menu kunnen en wat de symptomen zijn van te weinig of juist te veel koper. En ik heb een verrassing! We gaan het ook hebben over koperen pannen en koperkleurige kussenslopen.

De belangrijkste functies van koper in je lichaam

• Koper helpt een ander metaal, ijzer, af te breken en te absorberen. Koper is belangrijk voor de aanmaak van rode bloedcellen.
• Daarnaast is koper belangrijk voor de opbouw van collageen en dus voor bindweefsel. Collageen is het meest voorkomende eiwit in ons lichaam. Bindweefsel is gemaakt van collageen. Zoals de naam al aangeeft, verbindt dit type weefsel andere weefsels. Het is een belangrijk onderdeel van botten, huid, spieren, pezen en kraakbeen. Het helpt om weefsels sterk en veerkrachtig te maken.
• Koper ondersteunt ook de hersenontwikkeling.
• Koper is een antioxidant en is onmisbaar voor de optimale werking van het immuunsysteem.
• Verder is koper belangrijk voor de aanmaak van pigment in ons lichaam. Daarom kan structurele tekort aan koper tot vroegtijdige grijze haren lijden en tot hypopegmentatie van de huid. Dat is een aandoening waarbij de huid lichter van kleur is dan normaal.

Hoeveel koper hebben we nodig?

Koper komt voornamelijk via de voeding ons lichaam binnen en wordt geabsorbeerd in de dunne darm.

De vaste hoeveelheid van koper in onze lichaam is ongeveer 100 mg, waarvan 50% is opgeslagen in botten en spieren, 15% in de huid, 15% in het beenmerg, 10% in de lever en 8% in de hersenen.

De opname van koper in het lichaam is zelf-gereguleerd. Je neemt het beter op als jouw voeding niet veel koper bevat. En andersom, als er veel koper in jouw voeding zit, dan wordt koper minder efficiënt opgenomen.

In Nederland is de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid koper voor volwassenen 0.9 mg per dag.

Voor een veilige inname van koper zijn door de Europese Voedselveiligheid Autoriteit (EFSA) de bovengrenzen vastgesteld van 5 mg (voor volwassenen) per dag.

Hoe herken je een koper tekort?

Een kopertekort is zeldzaam bij gezonde mensen. Het komt vooral voor bij mensen met genetische aandoeningen of malabsorptieproblemen zoals de ziekte van Crohn en coeliakie. Een genetische aandoening, ziekte van Menkes genoemd, verstoort de opname van koper, wat leidt tot een ernstig tekort dat fataal kan worden zonder koperinjecties.

Het is goed mogelijk om een kopertekort te creëren door hoge doses zinksupplementen te nemen die de opname van koper in de dunne darm kunnen blokkeren. Dat gebeurt al bij de dosis van 40 mg zink. Het wordt daarom aangeraden bij elke 40-50 mg zink 1 mg koper te slikken.

Een ernstig tekort aan koper leidt tot bloedarmoede, hypopigmentatie, hypercholesterolemie (te veel cholesterol in het bloed) en botontkalking.

Kan je ook teveel koper hebben?

Mensen met de zeldzame ziekte van Wilson hebben teveel koper in hun lichaam.

Voor gezonde mensen kan chronische blootstelling aan hoge niveaus van koper leiden tot leverbeschadiging en gastro-intestinale symptomen zoals buikpijn, krampen, misselijkheid, diarree en braken.

Kraanwater kan een bron van koper zijn. Het wordt veroorzaakt door gelekt koper uit oude, gecorrodeerde huishoudelijke leidingen en kranen. De hoeveelheid koper dat je via kraanwater binnen kunt krijgen verschilt sterk (variërend van 0,0005 mg/L tot 1 mg/L). Het risico op teveel koper is groter als het water veel stilstaat in leidingen door te weinig gebruik. Het kan ook komen door het gebruik van heet kraanwater (koper lost gemakkelijker op bij hogere temperaturen).

Beste voedingsmiddelen met koper

De rijkste voedingsbronnen van koper zijn schaaldieren, orgaanvlees, zaden en noten, volkorenproducten en cacao/chocolade. Ik heb een klein overzicht gemaakt van tien dagelijkse voedingsmiddelen die veel koper bevatten:

1. Cashewnoten, 25 g: 0,55 mg koper;
2. Volkoren pasta, 100 g: 0,50 mg koper;
3. Donkere chocolade, 70-85% cacao, 25 g: 0,47 mg koper;
4. Zonnebloempitten, 25 g: 0,45 mg koper;
5. Champignons, 100 g:0,32 mg koper;
6. Volkoren brood, 100 g: 0,23 mg koper;
7. Aardappel, gebakken, 100 g: 0,22 mg koper;
8. Amandelen, 25 g: 0,22 mg koper;
9. Tofu, 100 g: 0,20 mg koper;
10. Avocado, 100 g: 0,17 mg koper.

Hoe zit het met koperen pannen?

In principe zijn pannen van koper die je in de winkel koopt veilig voor gebruik. De binnenkant moet dan van roestvrije staal zijn. Zo komt koper niet in het eten terecht. Oude pannen (zoals die van de tijd van jouw oma) hebben vaak zo’n beschermende laag niet. En zo is het risico op het binnenkrijgen van teveel koper via voedsel hoger.

Controleer jouw pannen op vlekken en scheuren die het metaal dunner kunnen maken. Als een koperen pan lekt, kun je soms de metaalachtige smaak in je eten proeven. Dat is het teken dat je deze pan moet weggooien.

Breng geen zure voedingsmiddelen in contact met koper want ze kunnen zorgen dat koper opgelost wordt in het voedsel. Zure voedingsmiddelen zijn onder meer azijn, citrus vruchten, vruchtensap en wijn.

Koperen kussenslopen

Sinds een jaar of tien zijn er zogenaamde koperen kussenslopen te koop. De bewering is dat wanneer de huid in contact komt met de kussensloop, de kopervezels koperionen afgeven aan jouw huid. De koperionen worden door de huid geabsorbeerd: ze komen de huidcellen binnen en dragen bij aan de productie van collageen. Daardoor worden rimpels verminderd.

Ik heb een wetenschappelijk overzichtsartikel gevonden. De auteurs gingen kijken of dit verhaal klopt. En het blijkt inderdaad zo te zijn. In alle onderzoeken die de auteurs lazen, gebruikte de helft van de deelnemers aan het onderzoek kussenslopen die koperoxide bevatten, terwijl de andere helft vergelijkbare kussenslopen gebruikte die geen koperoxide bevatten. De deelnemers gebruikten de kussenslopen gedurende 4 of 8 weken tijdens de slaap. In alle onderzoeken trad een significante vermindering van rimpels en kraaienpootjes op in de groep die op koperen kussenslopen sliep.

Ik heb gezocht op internet. De koperen kussenslopen kosten iets van 25 euro per stuk, dus je kunt het uitproberen. Ik ben benieuwd naar jouw ervaring met koperen kussenslopen, dus deel ze beslist!